Scapa Flow Journaal
Het U-47 missie logboek van de aanval op Scapa Flow
Na de oorlog legde de britse admiraliteit de hand op een exemplaar van Priens logboek met daarin de missie naar Scapa Flow. Dit leverde een degelijk overzicht van alle gebeurtenissen die leidden tot het zinken van de oyal Oak. Deze informatie, samen met een verslag van de admiraliteit, werd gepubliceerd als een officieel rapport. Dit document is vervolgens aan de marine inlichtingendienst van het "Naval War College" van de verenigde staten aangeboden.
Report on the sinking of "Royal Oak" werd uiteindelijk in mei 1967 gedeclassificeerd door de marine inlichtendienst. Bijna dertig jaar na het zinken van het britse slagschip. De volgende passages uit het logboek van de periode van 8 tot 17 oktober 1939 zijn direct overgenomen van het officiële document.
Klik hier om een zip bestand met een scan van Priens originele logboek kaart te downloaden (Bestandgrootte 1.05MB, formaat 1404*1347 pixels).
(Met dank aan Captain Jerry Mason, USN voor een fax met het rapport.
Tijd
Positie, wind, enz.
Gebeurtenissen
08/10/39
11:00 u
Baai van Heligoland.
Wind ZO 1. Bewolkt.
Wind ZO 1. Bewolkt.
Haven (Kiel) verlaten voor speciale opdracht, operatie Noordzee nummer 16, door het kanaal van Kiel, baai van Heligoland en kanaal 1.
nauwkeurige posities kunnen niet worden gegeven, omdat bij speciale opdrachten alle documenten vernietigd werden voor het uitvoeren van de opdracht.
09/10/39
Ten zuiden van de doggersbank.
Wind ZO4-5.
Zwaarbewolkt, zeer donkere nacht.
Wind ZO4-5.
Zwaarbewolkt, zeer donkere nacht.
Ondergedoken op de bodem gelegen. In het donker aan de oppervlakte gekomen en onderweg gegaan. Veel vissersboten tegengekomen.
10/10/39
Ten noorden van de doggersbank.
Wind OZO 7, zwaarbewolkt.
Wind OZO 7, zwaarbewolkt.
Overdag ondergedoken op de bodem, 's nachts verder gevaren.
11/10/39
Devil's Hole.
Wind OZO 7-8, zwaarbewolkt.
Wind OZO 7-8, zwaarbewolkt.
Als voorgaande dag.
12/10/39
Wind ZO 7-8, zwaarbewolkt.
Overdag ondergedoken gelegen voor de Orkney eilanden. In de avond opgedoken en naar de kust gevaren om de exacte positie vast te stellen. Tussen 22:00 u en 22:30 u waren de engelsen vriendelijk genoeg om alle kustverlichting aan te zetten, zodat ik me extra goed kon oriënteren. De positie van het schip is exact tot op 1.8 zeemijl, ondanks het feit dat er sinds het verlaten van kanaal 1 geen mogelijkheid meer was geweest om de positie vast te stellen, waardoor ik op gevoel en met het echolood moest navigeren. Ik navigeer nu op zicht.
13/10/39
Ten oosten van de Orkney eilanden.
Wind NNO 3-4, lichtbewolkt, zeer heldere nacht, noorderlicht langs de hele horizon.
Wind NNO 3-4, lichtbewolkt, zeer heldere nacht, noorderlicht langs de hele horizon.
Om 07:40 u uur ondergedoken gelegen op 90 meter diepte. Rustperiode voor de bemanning. Om 16:00 u uur iedereen wakker. Na een ontbijt om 17:00 uur, begonnen voorbereidingen voor de aanval op Scapa Flow. Twee torpedos werden klaargelegd om snel geladen te kunnen worden in buizen 1 en 2. Explosieven werden klaargelegd indien het noodzakelijk zou zijn de boot tot zinken te brengen. Moreel was fantastisch. Om 19:15 u opgedoken. Na een warm avondmaal voor de bemanning koers gezet naar de Holm Sound. Tot 23:07 uur gaat alles naar wens tot de nadering van een handelsschip vlak voor Rose Ness het noodakelijk maakt onder te duiken. Om 23:31 u opnieuw opgedoken en de Holm Sound binnengevaren. Het tij volgend. Dichterbij was het gezonken blokschip in de Skerry Sound goed zichtbaar, zodat ik dacht al in de Kirk Sound te zijn en de voorbereidingen begon. De navigator gaf dat volgens hem de voorbereidingen voorbarig waren, terwijl ik op dat zelfde moment mijn vergis!
sing opmerkte, want er is slechts 1 gezonken schip in de Sounds. Door hard stuurboord te geven, werd het directe gevaar afgewend en enkele minuten later was de Kirk Sound duidelijk zichtbaar.
Het is een griezelig gezicht. Op het land is alles donker, hoog in de lucht het geflikker van het noorderlicht waardoor de baai omringd door hoge bergen verlicht wordt van bovenaf. De blokschepen liggen in de Sound, spookachtig als de coulisen van een theater.
Het bestuderen van de kaart wordt nu beloond, want het binnendringen gaat met ongelooflijke snelheid. In de tussentijd had ik besloten de blokschepen aan de noordzijde te passeren. Op een koers van 270 graden passeerde ik de tweemaster die op een koers van 315 voor de afsluitboom lag. Ik had 15 meter ruimte. De volgende minuut, duwde de stroming de boot naar stuurboord. Op dat moment zag ik de kabel van het noordelijke blokschip op 45 graden vooruit. Met de bakboord motor uit, stuurboord motor langzaam vooruit en het roer hard naar bakboord raken we zachtjes de bodem. Hoewel de achtersteven de kabel raakt, komt de boot komt weer vrij en wordt naar bakboord geduwd. Door enkele malen snel het roer om te goooien komt de boot weer op koers: we zijn in Scapa Flow!
14/10/39
00:27 u
Het is akelig licht. De hele baai licht op. Tot het zuiden van Cava is er niets te zien. I ga verder naar binnen. Naar bakboord. Ik herken de Hoxa Sound kustwacht die de boot de volgende minuten als een goed zichtbaar doel zouden kunnen zien. In dat geval zou alles verloren zijn. Op dit moment zijn er nog steeds geen schepen te zien ten zuiden van Cava, hoewel het zicht uitmuntend is. Vandaar het volgende besluit: ten zuiden van Cava geen schepen, daarom verdergaan met alle mogelijke voorzorgsmaatregelen.
00:55 u
vervolgens een draai naar bakboord gemaakt. We gaan door langs de kust naar het noorden. Twee slagschepen liggen daar voor anker en verder richting de kust fregatten. Kruizers zijn niet te zien, daarom vallen we de grote jongens aan. Op 3000 meter afstand.
01:16 u
(in potlood genoteerd, verondersteld 00:58 u)
Ingestelde diepte 7,5 meter. Detonatie bij inslag. Een torpedo gericht op noordelijke schip, twee op het zuidelijke. Na een goede 3 1/2 minuut explodeerd een torpedo bij het noordelijke schip; van de andere twee torpedos wordt niets gezien.
01:21 u
(notitie luidt 01:02 u) (verenderstelde tijd in potlood 01:23 u)
Omdraaien! Torpedo afgevuurd uit de achtersteven; in de boeg worden twee buizen herladen; drie nieuwe torpedos uit de boeg. Na drie spannende minuten volgt een detonatie op het dichtszijzijnde schip. Er volgt een harde explosie en gerommel. Daarna volgen fontijnen van water gevolgd door kolommen van vuur en wrakstukken vliegen door de lucht. De haven komt tot leven. Fregatten lichten op en beginnen naar alle kanten te seinen. 200 meter bij mij vandaan razen autos door de nacht. Een slagschip is tot zinken gebracht, een tweede beschadigd, drie weigerende torpedos. Alle buizen zijn leeg. Ik besluit terug te trekken, omdat:
(1) Met mijn periscopen kan ik geen nachtaanvallen uitvoeren terwijl ik ondergedoken ben.
(2) in een heldere nacht kan ik niet ongezien manouvreren in een kalme zee.
(3) Ik moet aannemen dat ik gezien ben door de bestuurder van de auto die tegenover ons stopte, omdraaide en op topsnelheid naar Scapa reed.
(4) Ik kan niet verder naar het noorden, omdat daar fregatten liggen die daarvoor niet gezien had.
(1) Met mijn periscopen kan ik geen nachtaanvallen uitvoeren terwijl ik ondergedoken ben.
(2) in een heldere nacht kan ik niet ongezien manouvreren in een kalme zee.
(3) Ik moet aannemen dat ik gezien ben door de bestuurder van de auto die tegenover ons stopte, omdraaide en op topsnelheid naar Scapa reed.
(4) Ik kan niet verder naar het noorden, omdat daar fregatten liggen die daarvoor niet gezien had.
01:28 u
Met beide motoren op volle snelheid trekken we terug. Alles gaat eenvoudig tot we Skildaenoy Point bereiken. Daar kregen we problemen. Het is nu eb en de stroming werkt tegen ons. Motoren lopen langzaam;ik probeer weg te komen. Vanwege de waterdiepte moet ik de zuidelijk doorgangen nemen om de sound uit te komen. Koers 058, langzaam - 10 knopen. Ik boek geen vooruitgang. Op hoge snelheid passeer ik het zuidelijke blokschip zonder veel marge. De stuurman doet zijn werk geweldig. Beide motoren op volle kracht, dan weer 3/4 en ten slotte voluit. Nu vrij van de blokschepen - een zeebreker recht vooruit! Het roer helemaal om en weer terug en om 02:15 uur waren we ten slotte weer buiten. Jammer genoeg slechts een vernietigd. De falende torpedos wijt ik aan fouten in koers, snelheid en drift. In buis 4 een mislukte lancering. De bemanning gedroeg zich uitmunted gedurende de operatie. In de morgen van 13/10 ontdekten we 7-8% water in de smeerolie. Iedereen we!
rkte koortsachtig om het lek te vinden. De torpedo bemanning laddedn de buizen met opmerkelijke snelheid. De boot was in zo'n goede conditie dat ik in staat was om de accus te laden en verse lucht binnen kon pompen.
02:15 u
Koers ZO naar de basis. Ik heb nog vijf torpedos voor mogelijke aanvallen op handelsschepen.
06:30 u
57º 58' N
01º 03' W
01º 03' W
Ondergedoken. De gloed van Scapa is nog een lange tijd zichtbaar. Kennelijk laten ze nog steeds dieptebommen vallen.
19:35 u
ONO 3-4, lichte bewolking, nu en dan regen, slecht zicht richting land, overig goed.
Weer onderweg, koers 180º. Deze koers gekozen in de hoop dat we misschien nog een schip konden pakken en om de U-20 te ontwijken.
15/10/39
06:00 u
56º 20' N
0º 40' W
0º 40' W
Ondergedoken liggend op 72 meter. Om een afstand van 1000 meter worden nu en dan dieptebommen gegooid. Met zekerheid hebben we 32 dieptebommen geteld. Dus ik blijf rustig liggen tot de schemering.
18:23 u
Wind NO 5, zee 4, trek vanuit het oosten, bewolkt, goed zicht.
Opgedoken. Bij het bovenkomen, ligt het noorse stoomschip "METEOR" voor ons. Radioverkeer van het stoomschip werd verkeerd geinterpretteerd door de radiokamer. Daarom een salvo voor de boeg van het stoomschip, wat al stil lag afgevuurd. Het stoomschip is op weg naar Newcastle on Tyne met 238 passagiers. Direct het schip door laten varen. Later gaf de radiokamer aan dat het schip geen radiosignalen had verzonden.
16/10/39
07:02 u
54º 57' N
2º 58' O
Wind NNW 2-3,
goed zicht.
2º 58' O
Wind NNW 2-3,
goed zicht.
Algemene koers 180º. Undergedoken op de doggersbank. 3 op drift zijnde mijnen gesignaleerd, 54º 58' N, 2º 56' O. Vanwege de aanwezigheid van vissersboten, geen verdere actie ondernomen. De hele verdere dag ondergedoken gevaren.
18:56 u
54º 51' N
3º 21' O
Wind NW 2, licht bewolkt, goed zicht.
3º 21' O
Wind NW 2, licht bewolkt, goed zicht.
Opgedoken. Koers 128º. Verder op koers 128º naar kanaal 1.
17/10/39
04:04 u
Kanaal 1 gepasseerd. Van 04:04 u tot 04:47 uu escorte schip no. 808 opgejaagd; het herkenningssignaal acht keer gegeven, zonder enige reactie. De idioot reageerde pas toen we op een afstand van 500-600 meter een schot lostten. Met zulke bewakingsschepen zou een incident als mijn actie ook in onze eigen wateren voor kunnen komen.
11:00 u
Haven Wilhelmshaven III binnengelopen.
11:44 u
Afgemeerd.
15:30 u
Bemanning naar Kiel en Berlijn gevlogen.
20/10/39
16:00 u
Bemanning teruggekeerd.
18:30 u
Uitgevaren naar Kiel.
23:30 u
We kwamen een bewapende vissersboot tegen die met lichten aan voor anker lag in het stukje tussen lichtschepen Elbe I en Elbe II. Ik passeer hem verduisterd op een afstand van 40 meter. Kennelijk ziet hij niets, want we werden niet gemaand ons te identificeren.
21/10/39
01:20 u
Afgemeerd in de Brunsbüttel sluis.
13:00 u
Afgemeerd in de Holtenau sluis. Operatie volbracht.
Op 17 oktober werden Kapitänleutnant Prien en de bemanning van de U-47 naar Berlijn gevlogen waar ze de volgende dag Adolf Hitler ontmoetten. Ze keerden bijna meteen weer terug naar hun boot, om op de 20e weer uit te varen. Ze kwamen op hun thuisbasis aan om 13:00 uur op de 21e. Hierom merkte Prien deze tijd op als het officiële einde van zijn missie.
« vorige
